ANLb-module Compliance by Design opgeleverd
'Met Compliance by Design werken we aan een systeem dat (financiële) processen van de overheid altijd uitvoert conform wet- en regelgeving en bestaat uit een aantal componenten die met elkaar samenwerken. Er is een editor ontwikkeld voor het maken van de modellen.' Lees het interview met Bill Kuipers en Pim Otte (ICTU) over de ANLb-module.
Kunnen jullie een ELI5 uitleg geven over het project Compliance by Design?
Met Compliance by Design werken we aan een systeem dat (financiële) processen van de overheid altijd uitvoert conform wet- en regelgeving en bestaat uit een aantal componenten die met elkaar samenwerken. We hebben een editor ontwikkeld voor het maken van de modellen. Daarmee hebben we al verschillende modellen gemaakt, bijvoorbeeld voor de Lerarenbeurs en de subsidie Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Deze (FLINT)modellen maken wij met behulp van de Calculemus-methode.
Vanuit het project Compliance by Design wordt binnenkort het project met RVO opgeleverd, wat hebben jullie precies ontwikkeld?
Voor het project met RVO hebben we specifiek de ANLb gemodelleerd. De ANLb is een complexe regeling, waarbij Europese wetgeving samenkomt met Nederlandse wetgeving, dat wil zeggen het uitvoeringsbeleid van RVO. Hiermee hebben we kunnen aantonen dat ook complexe wetgeving goed te modelleren is. Naast het modelleren van deze wetgeving hebben we de generieke delen van Compliance by Design verbeterd en uitgebreid met onder andere ondersteuning voor rekenkundige functies.
Waarom is er voor deze regeling gekozen?
De keuze voor de ANLb kwam voort uit de complexiteit van deze regeling. De Lerarenbeurs is een relatief eenvoudige regeling. We wilden graag toetsen of de Calculemus-methode en de eerder gebouwde software ook met grotere regelingen om kan gaan.
Wat zijn jullie bevindingen?
De ANLb bleek nog complexer dan we van tevoren hadden ingeschat, dus dat was een mooie uitdaging. Het doel was niet om de complete regeling te modelleren: we wisten dat dat voor deze fase niet relevant zou zijn. Belangrijk was om aan te tonen dat Compliance by Design en de Calculemus-methode ook geschikt zijn voor complexe regelgevingen. Door specifiek de delen die door domeinexperts zijn aangewezen te modelleren hebben we de complexiteit kunnen vangen.
Wat zijn het Calculemus-methode en FLINT-model eigenlijk? Kunnen jullie dat eenvoudig uitleggen?
De Calculemus-methode bestaat uit vier stappen. Als eerste formuleer je een vraag. In ons geval: “Hoe werkt de ANLb?”, maar het kan ook een gerichtere vraag zijn zoals “Mag de Minister van Onderwijs subsidie verlenen aan Jan Klaassen?”. Vervolgens verzamel je relevante bronnen. Deze bronnen interpreteer je. Deze interpretatie schrijf je op in de vorm van een FLINT-model. FLINT is een formele en gestructureerde taal om de interpretatie met verwijzingen vast te leggen. Tenslotte kan je dit model voor verschillende doeleinden inzetten. Wij gebruiken het in software, maar het kan ook gebruikt worden als middel voor juristen om te duiden waar interpretatieverschillen zijn.
Welke partijen werken aan de verdere ontwikkeling en toepassing van deze methode en dit model? (ecosysteem context)
De Calculemus-methode is ontwikkeld aan de UvA. Robert van Doesburg hoopt er binnenkort op te promoveren. Daarnaast werken we samen met het Centrum voor Wiskunde en Informatica om FLINT als formele taal correct en duidelijk neer te zetten. In een samenwerking met TNO kijken we naar mogelijkheden als het automatisch vertalen van een wettekst naar FLINT-model met Natural Language Processing (Natuurlijke Taalverwerking) en het opslaan van de geproduceerde modellen op een blockchain.
Wat is de winst van toepassing van het FLINT-model voor de ANLb?
In het geval van de ANLb is er vooral inzicht verkregen in de verschillende stukken wetgeving en hoe die in verhouding staan tot de daadwerkelijke uitvoering. Die uitvoering loopt al goed. Inzet van het model in de (geautomatiseerde) uitvoering zou nog kunnen leiden tot een eenvoudiger auditproces doordat de uitzonderingen duidelijk gesignaleerd worden en controleerbaar zijn. Ook zouden de gevolgen van wetswijzigingen met het model makkelijker inzichtelijk worden voor bijvoorbeeld agrariërs en Provincies.
Waarom is voor Compliance by Design blockchain nodig?
De Calculemus-methode stelt in staat om wetgeving transparant te modelleren. Dit is de eerste stap naar Compliance by Design. Het is namelijk heel duidelijk dat de processen die volgens zo’n model verlopen wetmatig zijn. Vervolgens moet er gezorgd worden voor correcte invoer. De inzet van blockchaintechnologie zorgt ervoor dat verschillende partijen deze invoer kunnen verzorgen op een manier die onweerlegbaar is. Het faciliteert wel transparantie en permanente vastlegging op technisch niveau. We zien ook de ontwikkeling dat Self-Sovereign Identity oplossingen een rol kunnen gaan spelen voor deze invoer. Zulke oplossingen gebruiken vaak een blockchain voor het bijhouden van publieke sleutels en het intrekken van credentials. Tenslotte zou het publiceren van de modellen zelf op publieke blockchains kunnen zorgen voor een nog transparanter proces, waarbij diverse partijen zelf aan kunnen geven welke (delen) van modellen zij hanteren en daar publiek commitment op afgeven.
Kan Compliance by Design nu ook in de praktijk worden gebracht?
Ja, we zien hier verschillende mogelijkheden voor. Een hele directe manier is het inzetten om helder te communiceren richting de burger. Door een wet te interpreteren en dit als interactief formulier aan te bieden kan een uitvoeringsorganisatie transparantie bieden en dit vermindert eventuele verwarring bij de betrokken partijen.
En wat zou voor jullie de ideale volgende stap(pen) zijn voor Compliance by Design?
Belangrijk is de dienstverlening richting de burgers. Daar zouden we graag mee aan de slag gaan! De lokale overheid heeft het meest direct contact met burger. Het zou mooi zijn als er een (coalitie van) gemeente(n) met Compliance by Design enerzijds transparanter te werk wilt gaan en anderzijds haar dienstverlening wil verbeteren!
Tot slot zou ik ook graag vooruit willen blikken. Wat zijn de mogelijkheden als Compliance by Design is geïmplementeerd?
Er zijn ontzettend veel mogelijkheden die hierdoor ontstaan. Als eerste maakt het een ontzettend snelle terugkoppeling van burger naar uitvoeringsorganisatie naar wetgevende macht mogelijk. Er wordt een enorme efficiëntieverbetering gemaakt doordat alle partijen kunnen werken vanaf een duidelijke interpretatie van de wet. De mensen die het beleid maken krijgen ontzettend snel inzicht in de gevolgen en burgers kunnen eenvoudig zien waar hun belastinggeld aan besteed wordt. Dat alle wetgeving zo transparant is, opent ook de deur voor allerlei manieren om de burger te bedienen. Een digitale assistent zou op basis van de informatie van de burger alle mogelijkheden kunnen verkennen en daarmee een advies op kunnen stellen op basis van de behoeften van die burger. Hiermee kunnen we een toekomst bereiken waar de mens echt centraal staat.