Momenteel hebben burgers en bedrijven vaak onvoldoende kennis van hun rechten op voorzieningen en subsidies, alsmede de verschillen in lokale interpretaties van complexe regelgeving en daaruit voortvloeiende implementaties. Dit geldt bijvoorbeeld voor de regelingen voor mensen die in de schulden zitten. Die worden op dit moment niet gevonden en aangevraagd.
Hierdoor blijven zij worstelen om rond te komen of om hun kinderen kleding of sportgelegenheid te bieden. Ook is niet altijd duidelijk wanneer men niet langer gebruik kan maken van financiële regelingen, hetgeen ook ernstige problematiek met zich kan meebrengen, zie bijvoorbeeld de Toeslagenaffaire.
Compliance by Design is een systematiek dat zorgt voor wettelijk conforme, toegankelijke en verklaarbare e-services te creëren voor burgers en bedrijven. ICTU, TNO, Dutch Blockchain Coalition (DBC) en diverse overheidsorganisaties (ministeries, uitvoeringsorganisaties, provincies en gemeenten) werken onder de noemer van Compliance by Design aan:
- een systeem dat processen van de overheid altijd uitvoert conform wet- en regelgeving - zoals de Omgevingswet of de wet Schuldhulpverlening - via automatisch uitvoerbare regels;
- het mogelijk maken voor burgers en bedrijven om aan te geven dat afwijking nodig is;
- het ondersteunen bij het bewust af kunnen wijken in bijzondere gevallen;
- het ondersteunen van ontwikkeling van nieuwe regelingen, waarbij meer inzicht vooraf mogelijk is in de beleidsimpact;
- De modelleermethode is de afgelopen jaren ontwikkeld door verschillende partijen, in het bijzonder door ICTU en TNO.
Het Ministerie van Financiën vroeg DBC in 2018 om de eerste experimenten met overheidsorganisaties op te zetten. Daarna volgden projecten met de Gemeente Amsterdam, het ministerie zelf en RVO. Vanaf 2021 wordt Compliance by Design opgeschaald naar een groter landelijk programma.